Seðlabanki Íslands hefur endurmetið verðlagshorfur fyrir þetta ár í ljósinýrra upplýsinga um þróun vísitölu neysluverðs og undirliggjandi stærða.Seðlabankinn spáir nú 3% verðbólgu milli ársmeðaltala þessa og síðasta árs og 4%hækkun frá ársbyrjun til ársloka. Þetta er umtalsvert meiri verðbólga en spáðvar í apríl sl.
Vísitala neysluverðs hækkaði um 1,5% á milli fyrsta og annars ársfjórðungs1999, sem svarar til 6,3% verðbólgu á ári. Spá Seðlabankans frá því í aprílgerði ráð fyrir 1% hækkun, sem samsvarar 4,2% verðbólgu á ársgrundvelli. Þóttfrávikið sé umtalsvert er það þó innan tölfræðilegra skekkjumarka. Ástæðurþessarar vanspár liggja einkum í mikilli hækkun bensínverðs á undanförnum vikum,áframhaldandi mikilli hækkun á verði íbúðarhúsnæðis á höfuðborgarsvæðinu ogsérstakri hækkun iðgjalda bifreiðatrygginga. Auk þess er gengi krónunnar núnærri 0,3% lægra en þegar verðbólgu var spáð í apríl sl.
Nú er spáð 3% hækkun neysluverðs milli áranna 1998 og 1999 og 4% hækkun fráupphafi til loka ársins. Í apríl voru sambærilegar tölur 2,4% og 2,8%. Ástæður þess að nú er spáð meiri verðbólgu en áður má að mestu leyti rekja tilverðlagsþróunar á fyrrihluta ársins. Verðhækkun húsnæðis hefur verið mun meirien áður var reiknað með og sama gildir um verðhækkun bensíns og olíu á erlendummörkuðum. Í upphafi árs gerðu alþjóðlegar spár ráð fyrir lækkun á heimsmarkaði,en raunin hefur orðið töluverð hækkun. Það sama má í raun segja um alþjóðlegarspár um erlent verðlag almennt.
Í spá Seðlabankans nú er reiknað með sömu forsendum og í apríl sl. varðandilaunaskrið (2%) og framleiðni (2,5%) á þessu ári. Launaskrið á fyrrihluta ársinser áætlað hafa verið tæp 1,8%, og er þá byggt á hækkun launavísitölu á almennummarkaði umfram mat á kjarasamningum. Í ljósi lítils atvinnuleysis ogmargvíslegra vísbendinga um umframeftirspurn á vinnumarkaði telst þetta ekkimikið. Líklegt er því að launaskrið aukist eitthvað á næstunni. Ný þjóðhagsspá íjúní gefur ekki tilefni til endurskoðunar á forsendu um framleiðni. Reiknað ermeð óbreyttu gengi frá því sem nú er. Eins og oft áður er verðbólguspáin háðtöluverðri óvissu. Helstu óvissuþættir eru þróun bensínverðs á erlendummörkuðum, áframhald verðhækkana á íbúðarhúsnæði og styrkur árstíðasveiflu íverðlagi. Vísbendingar eru um að árstíðarsveiflan í vísitölunni sé að breytastog að verða sterkari en áður. Sé það svo er hugsanlegt að verðlagshækkanir áseinnihluta ársins verði, að öðrum þáttum óbreyttum, minni en hér er spáð.
Seðlabankinn hefur einnig metið þróun raungengis krónunnar með hliðsjón afþróun verðlags, gengis, launa og framleiðni. Samkvæmt þessum útreikningum munraungengi krónunnar hækka lítið á þessu ári eða um 0,9% á mælikvarða verðlags,en raungengi mælt á launakvarða verður óbreytt.
Nánari upplýsingar veitir Már Guðmundsson aðalhagfræðingur bankans, í síma569 9600.
Nr. 46/1999
22. júlí 1999