Matsfyrirtækið Standard & Poor's skýrði frá því í dag að fyrirtækiðstaðfesti allar lánshæfiseinkunnir Íslands, þar með talið einkunnirnar AA+/A-1+fyrir lán í íslenskum krónum og A+/A-1+ fyrir lán í erlendri mynt. Horfur umlánshæfiseinkunnirnar eru stöðugar.
Fyrirtækið segir íslenska hagkerfiðauðugt og sveigjanlegt og ætlað sé að þjóðarframleiðsla á mann muni nema 36.780Bandaríkjadölum á árinu 2003. Að sögn sérfræðinga Standard & Poor's hefuríslenska hagkerfið sýnt mikinn sveigjanleika með því að ná tiltölulega skjóttjafnvægi eftir tímabil misvægis sem hlaust af mikilli aukningu eftirspurnar oghröðum útlánavexti á nýliðnum árum. Útlánavöxtur var nánast enginn á árinu 2002en hafði verið 44% árið 2000 og viðskiptahalli sem nam 10,1% af vergrilandsframleiðslu (VLF) árið 2000 snerist í 0,3% afgang á árinu 2002 ánefnahagslegra áfalla. Hagvöxtur var lítillega neikvæður (-0,5%) áárinu 2002 en gert er ráð fyrir að hann verði aftur jákvæður um 2,5% á árinu2003.
Staða ríkisfjármála er góð þrátt fyrir að útgjöld hafi ítrekaðorðið meiri en ætlað var og að fjárlög séu ekki gerð til lengri tíma í senn.Búist er við lítilsháttar halla í ríkisfjármálum eða sem nemur um 0,7% aflandsframleiðslu á árinu 2002 og um 0,5% af landsframleiðslu á árinu 2003 vegnaniðursveiflu í hagkerfinu og vegna einstakra aðgerða bæði á tekju- ogútgjaldahlið, en gert er ráð fyrir að fjárlögin verði í jafnvægi eftir það. Meðhliðsjón af bættri stöðu ríkisfjármála og styrkum hagvexti er gert ráð fyrir aðríkisskuldir minnki á ný á komandi árum og verði 31,5% af VLF árið2006.
Hreinar skuldir við útlönd eru miklar í öllum geirum þjóðarbúsins.Þær nema 244% af heildarútflutningstekjum á árinu 2002 og hlutur skammtímaskuldahefur vaxið að undanförnu. Útstreymi fjármagns frá lífeyrissjóðum vegnafjárfestinga þeirra erlendis jók þrýsting á greiðslujöfnuðinn. Þrátt fyrirskjótan viðsnúning viðskiptajafnaðarins og skipulega eflingu gjaldeyrisstöðuSeðlabankans hefur erlend lausafjárstaða þjóðarbúsins einungis batnað lítillegaog er með því lægsta sem þekkist meðal þeirra ríkja sem hafalánshæfiseinkunn.
Skuldbindingar ríkisjóðs vegna ríkisábyrgða eru ennmiklar. Verulegt misvægi ríkti í fjármálageiranum vegna útlánaþenslunnar og hannverður áfram veikur fyrir á meðan áhrifa misvægisins gætir. Þótt arðsemibankanna hafi batnað og rekstrarvísbendingar styrkst er fjármálageirinn ennviðkvæmur vegna mikilla erlendra skulda og gengissveiflna. Vaxandi erlendarskammtímaskuldir undirstrika þessa viðkvæmni.
Stöðugar horfur endurspeglajafnvægi áhættuþátta í íslenska hagkerfinu, þar sem lág lausafjárstaða gagnvartútlöndum og miklar erlendar skuldir vegast á við sterka stöðu ríkisfjármála ogmikinn sveigjanleika hagkerfisins.
Bein erlend fjárfesting mun aukast tilmuna á næstu árum vegna byggingar álbræðslu og orkuvera á árunum 2004-2009 ogörva hagvöxt verulega. Um leið og fjárfestingarnar ættu að renna fleiri stoðumundir hagkerfið til lengri tíma litið gera þær ríkar kröfur til hagstjórnar.Nauðsynlegt verður að beita aðhaldi bæði í ríkisfjármálum og í peningamálum tilað koma í veg fyrir að misvægi myndist aftur í hagkerfinu sem gæti enn aukið viðhreinar erlendar skuldir sem þegar eru miklar.
Auknar erlendar skuldireða misvægi í efnahagslífinu í kjölfar væntanlegra framkvæmda gæti þrýst á aðlánshæfiseinkunnin lækkaði. Að sama skapi myndi varanlega bætt skuldastaða ogbættar rekstrarvísbendingar fjármálastofnana styrkjalánshæfiseinkunnina.
Nánari upplýsingar veita Birgir Ísl. Gunnarssonformaður bankastjórnar Seðlabanka Íslands og Jón Þ. Sigurgeirssonframkvæmdastjóri alþjóðasviðs bankans í síma 569-9600.
Nr. 18/2003
19. júní 2003