Breytingar á stjórntækjum Seðlabanka Íslands
Um nokkurt skeið hefur Seðlabanki Íslands undirbúið breytingar á stjórntækjum sínum í peningamálum. Tilgangurinn hefur verið tvíþættur, annars vegar að samræma starfsskilyrði og aðgang lánastofnana að fyrirgreiðslu í Seðlabankanum og hins vegar að samræma starfsskilyrði innlendra lánastofnana og lánastofnana á Evrópska efnahagssvæðinu. Breytingarnar sem munu taka gildi í áföngum á næstu þremur mánuðum ná til bindiskyldu, lausafjárkröfu og ýmissa fyrirgreiðslu- og innlánsforma Seðlabankans. Við undirbúning þeirra hefur verið höfð hliðsjón af væntanlegum starfsháttum Seðlabanka Evrópu sem stofnaður verður um mitt árið. Þegar liggur fyrir stefnumótun Peningastofnunar Evrópu (EMI) um meginatriði stefnunnar í peningamálum og stjórntæki Seðlabanka Evrópu þegar Myntbandalagið verður formlega stofnað.
Helstu breytingar sem koma til framkvæmda 1. mars eru eftirfarandi:
· Reglur um lausafjárhlutfall innlánsstofnana falla úr gildi.
· Komið verður á vikulegum uppboðum í endurhverfum viðskiptum til 14
daga í stað viðskipta þegar innlánsstofnun þóknast. Öll ríkistryggð verðbréf og
innstæðubréf Seðlabankans verða tekin gild í endurhverfum viðskiptum í stað
aðeins ríkisvíxla til þessa.
· Innstæðubréf til 14 daga verða til sölu á
uppboðum þegar Seðlabankinn telur þörf á að binda lausafé. Beinni sölu
innstæðubréfa til 45 daga verður hætt en áfram verða til sölu 90 daga bréf
Seðlabankans.
· Nýtt fyrirgreiðsluform við bindiskyldar stofnanir verður
sett á laggirnar, svonefnd daglán. Gegn þeim tekur Seðlabankinn veð í
ríkistryggðum verðbréfum í eigu lánastofnana.
Nýjar reglur um bindiskyldu taka gildi 1. apríl nk. og fyrsti útreikningur bindiskyldu samkvæmt þeim verður 21. maí. Bindigrunnurinn verður stækkaður þar sem við hann bætast erlend lán en á móti mun bindihlutfall lækka nokkuð. Þá mun bindiskylda ná til fleiri stofnana en hingað til og einungis bindiskyldar stofnanir munu eiga kost á beinum viðskiptum við Seðlabankann og fyrirgreiðslu hans. Bindihlutfall verður mismunandi eftir binditíma, hæst á skuldbindingum sem eru til skemmri tíma en eins árs. Bindiskyldum stofnunum mun verða heimilt að uppfylla bindinguna þannig að innstæða á bindiskyldureikningi á tilteknu tímabili sé að meðaltali yfir tilskildum mörkum. Stofnanir geta dregið á innstæðu reikningsins hvenær sem er.
Svonefndur reikningskvóti verður lagður niður um leið og nýjar reglur um bindiskyldu taka gildi. Þá mun Seðlabankinn einnig hætta að bjóða innlánsstofnunum að leggja gjaldeyri á innlenda gjaldeyrisreikninga í bankanum.
Framangreindar breytingar munu breyta verulega því umhverfi sem peningamálastjórn hefur búið við hér á landi undanfarin ár. Megináherslan er þó óbreytt, þ.e. að Seðlabankinn mun áfram leitast við að stýra skammtímavöxtum á peningamarkaði til að ná fram skilgreindum markmiðum um verðlags- og gengisþróun. Breytingarnar munu draga úr sjálfvirkum aðgangi að Seðlabankanum og stuðla að aukinni markaðsmyndun á peninga-, gjaldeyris- og verðbréfamarkaði. Fjárvörslusamningar Seðlabankans við verðbréfafyrirtæki og breyting á fyrirkomulagi gjaldeyrismarkaðar á síðasta ári voru mikilvægir þættir í þessari þróun.
Nánari upplýsingar veita bankastjórar Seðlabanka Íslands í síma 569-9600.
Nr. 4/1998
27. febrúar 1998