Rannsóknarritgerð um áhrif lífeyrissjóða og húsnæðiseignar á sparnað og fjármálalega áhættu
Út er komin rannsóknarritgerð um áhrif lífeyrissjóða og húsnæðiseignar á sparnað og fjármálalega áhættu. Höfundur er Ásgeir Daníelsson. Ritgerðin er fræðileg og byggir á kenningunni um ævitekjur (Life-cycle hypothesis). Málefnin eru einnig rædd út frá íslenskum aðstæðum en landið er í öðru sæti yfir stærð lífeyrissjóða og í einu af toppsætunum yfir fjölda heimila í eigin húsnæði.
Sýnt er að þjóðhagslegur sparnaður á Íslandi hefur minnkað undanfarin 30 ár á sama tíma og eignir lífeyrissjóðanna hafa vaxið. Bent er á að tekjutrygging sem er hluti lífeyriskerfisins hér á landi getur skýrt minnkun sparnaðar. Sýnt er að óvissa varðandi húsnæðisverð leiðir til þess að þeir sem kaupa eigið húsnæði spara meir en ella. Skylduaðild að lífeyrissjóðum leiðir til þess að eigið fé heimila minnkar og að þau heimili sem kaupa eigið húsnæði auka varúðarsparnað sinn, en þó minna en sem nemur lífeyrissparnaðinum. Lán til þeirra verða því áhættusamari. Einhver heimili hætta við að kaupa eigið húsnæði, einkum ef leiga er sæmilega álitlegur kostur. Skylduaðild að lífeyrissjóðum sem minnkar áhættu í fjármálum hins opinbera getur aukið heildaráhættu ef áhætta tengd lánum til heimila og þeirra sem eiga leiguhúsnæði vex meira.
Ritgerðin er aðgengileg á heimasíðu bankans: Rannsóknarritgerðir