Nýtt rit: Fjármagnsskipan og fjárhagsleg staða 500 veltumestu fyrirtækja landsins
Út er komið rit númer 7 í ritröðinni Efnahagsmál sem Seðlabanki Íslands gefur út. Í því er grein eftir Stein Friðriksson, hagfræðing í Seðlabanka Íslands, er ber heitið Fjármagnsskipan og fjárhagsleg staða 500 veltumestu fyrirtækja landsins.
Í stuttu máli er umfjöllunarefnið þetta:
Í kjölfar fjármálaáfallsins 2008 versnaði fjárhagsleg staða margra íslenskra fyrirtækja en skuldir þeirra jukust mikið við lækkun á gengi íslensku krónunnar og aukna verðbólgu sem fylgdi. Greining á 500 stærstu fyrirtækjunum hér á landi leiddi í ljós að stór hluti þeirra var of skuldsettur í aðdraganda áfallsins og var fjárhagslegt svigrúm þeirra til aukinnar skuldsetningar því takmarkað. Aukin greiðslubyrði og samdráttur innlendrar eftirspurnar virðist hafa verið mörgum fyrirtækjum ofviða, sem lýsir sér einna helst í fjölda fyrirtækja með neikvætt eigið fé í kjölfar fjármálaáfallsins og hárra skuldamargfaldara. Staða fyrirtækjanna batnaði þó verulega fyrstu fjögur árin eftir áfallið og var hún orðin sögulega nokkuð góð árið 2012, enda voru mörg þeirra endurskipulögð og var verst stæðu fyrirtækjunum slitið. Einnig unnu íslensk fyrirtæki markvisst að því að draga úr skuldsetningu sinni.
Í greininni er fjallað um fjárhagslega stöðu og fjármagnsskipan stærstu fyrirtækja á Íslandi frá árinu 1997 til ársins 2012. Notast er við gögn sem unnin eru úr skattframtölum 500 veltumestu fyrirtækjanna, miðað við rekstrartekjur, hverju sinni. Lögð er sérstök áhersla á skuldsetningu þeirra og í því samhengi farið lauslega yfir þætti sem hafa áhrif á fjármagnsskipan fyrirtækja og mögulega hvata til skuldsetningar. Staða fyrirtækjanna er svo metin út frá þekktum kennitölum fyrirtækja og öðrum mælikvörðum á fjárhagslega stöðu.
Sögulega séð hefur efnahagsumhverfi íslenskra fyrirtækja verið sveiflukennt og er því ef til vill aukin þörf á að eiginfjárstaða þeirra sé sterkari en í öðrum löndum þar sem efnahagslegur stöðugleiki er meiri. Í því ljósi gæti verið hagkvæmt að draga úr innbyggðum hvötum til skuldsetningar líkt og gert hefur verið víða, svo sem með reglum um frádráttarbærni vaxtagjalda við útreikning á tekjuskattsstofni fyrirtækja eða með því að stuðla að jafnri meðferð vaxtagjalda og arðgreiðslna við útreikning skatta. Jafnframt gæti verið æskilegt að efla með einu eða öðru móti hlutafjármarkað fyrir lítil og meðalstór fyrirtæki.
Efnahagsmál nr. 7 eru aðgengileg hér: Fjármagnsskipan og fjárhagsleg staða 500 veltumestu fyrirtækja landsins
Fyrri rit í ritröðinni eru aðgengileg hér: Efnahagsmál.