Seðlabanki

Margvíslegar breytingar með nýjum vaxtalögum

Ný lög um vexti og verðtryggingu nr. 38/2001 taka gildi frá og með 1. júlí næstkomandi og leysa þau af hólmi lög nr. 25/1987. Margvíslegar breytingar munu eiga sér stað við gildistöku hinna nýju laga, meðal annars að því er varðar dráttarvexti og birtingarskyldu Seðlabanka Íslands á vöxtum. Hér skal vikið að helstu breytingum varðandi vexti.
Lögin fela í sér nokkurt samningsfrelsi varðandi dráttarvexti. Í stað þess að dráttarvextir í krónum séu einhliða ákvarðaðir af Seðlabankanum mun aðilum verða heimilt að semja um dráttarvexti, annað hvort sem fast álag ofan á tiltekinn grunn dráttarvaxta eða sem fasta vexti. Sé ekki samið um dráttarvexti eða vanefndaálag gilda þeir dráttarvextir sem Seðlabankinn ákveður og birtir. Gilda þeir í sex mánuði í senn, þ.e. frá 1. janúar og 1. júlí ár hvert á grundvelli 6. gr. laganna.
Við gildistöku nýju vaxtalaganna hættir Seðlabankinn að auglýsa mánaðarlega öll almenn vaxtakjör banka og sparisjóða ásamt vegnum meðaltölum vaxta. Upplýsingar um meðalvexti og hæstu vexti munu því ekki birtast með formlegum hætti eftir gildistöku laganna. Því er mikilvægt að í nýjum lánssamningum verði ekki lengur vitnað í hugtök eins og meðalvexti skuldabréfalána, meðalávöxtun útlána eða hæstu lögleyfðu vexti. Í stað þess mun Seðlabanki Íslands birta vexti sem taka mið af lægstu vöxtum nýrra útlána lánastofnana. Vilji aðilar hafa breytilega vexti í lánssamningi geta þeir miðað við þessa vexti og er ekkert því til fyrirstöðu að í nýjum lánssamningum sé samið um tiltekin frávik frá auglýstum vöxtum eftir aðstæðum hverju sinni. Með þessum hætti eru aðilar hvattir til að semja um ákveðna vexti sín á milli en nota ekki úreltar, eldri viðmiðanir, svo sem meðalvexti eða hæstu vexti þar sem slíkt getur leitt til vandkvæða við innheimtu skulda.
Vegna lánssamninga sem gerðir hafa verið fyrir gildistöku laganna og hafa að geyma ákvæði um breytilega vexti í samræmi við meðalvexti eða hæstu vexti gildir bráðabirgðaákvæði sem tryggir að unnt verður að finna hvaða vexti skuli nota.
Meðfylgjandi er tilkynning nr. 1/2001 um dráttarvexti og vexti af peningakröfum skv. 2. mgr. 10.gr., sbr. 4., 6. og 8. gr. og bráðabirgðaákvæði III. í lögum um vexti og verðtryggingu nr. 38/2001, sem birtist í Lögbirtingablaðinu 22. júní 2001 með gildistöku 1. júlí n.k.

Nr. 1/2001

Tilkynning
um dráttarvexti og vexti af peningakröfum skv. 2. mgr. 10.gr., sbr. 4., 6. og 8. gr. og bráðabirgðaákvæði III. í lögum um vexti og verðtryggingu nr. 38/2001.
Fyrsti kafli hér að neðan um dráttarvexti er birtur samkvæmt 6. gr. laganna og gilda dráttarvextir sem þar eru sýndir í sex mánuði í senn frá 1. janúar og 1. júlí ár hvert. Annar kafli um almenna vexti er birtur samkvæmt 4. og 8. gr. og þriðji kafli samkvæmt bráðabirgðaákvæði III. í lögunum og gilda vextir samkvæmt II. og III. kafla næsta almanaksmánuðinn eða uns næsta tilkynning birtist.
Vextir sem breytast eru merktir með stjörnu (*). Innan sviga eru sýndir vextir fyrir breytingu.

I. Dráttarvextir af peningakröfum í krónum

II. Almennir vextir

III. Dráttarvextir af peningakröfum í erlendri mynt ⁶

Um leið og tilkynning þessi öðlast gildi 1. júlí 2001, falla úr gildi tilkynningar nr. A 01.06 dags. 21. maí 2001 um almenn vaxtakjör viðskiptabanka og sparisjóða og vegið meðaltal þeirra samkvæmt 2. mgr. 8. gr. vaxtalaga nr. 25 frá 27. mars 1987 og nr. B 01.06 dags. 21. maí 2001 um dráttarvexti samkvæmt 10. og 11. gr. sömu laga.

Reykjavík, 18. júní 2001.
SEÐLABANKI ÍSLANDS

1 Grunnur dráttarvaxta eru gildandi vextir algengustu skammtímalána Seðlabanka Íslands til lánastofnana, nú ávöxtun í endurhverfum verðbréfakaupum Seðlabankans.
2 Vanefndaálag er ellefu hundraðshlutar, nema um annað sé samið skv. 2. mgr. 6. gr. laganna. Seðlabankanum er þó heimilt að ákveða annað vanefndaálag að lágmarki sjö hundraðshlutar og að hámarki fimmtán hundraðshlutar.
3 Dráttarvextir eru samtala grunns dráttarvaxta og vanefndaálags. Seðlabankinn skal birta dráttarvexti eigi skemur en viku fyrir gildistökudaga dráttarvaxta sem eru 1. janúar og 1. júlí ár hvert.
4 Almenna vexti skv. 3. gr. laganna skal því aðeins greiða af peningakröfu að það leiði af samningi, venju eða lögum. Þegar hundraðshluti þeirra eða vaxtaviðmiðun er að öðru leyti ekki tiltekin, skulu vextir vera á hverjum tíma jafnháir vöxtum sem Seðlabanki Íslands ákveður með hliðsjón af lægstu vöxtum á nýjum almennum óverðtryggðum útlánum hjá lánastofnunum og birtir skv. 10. gr. laganna. Þar sem um verðtryggða kröfu er að ræða skulu vextir vera jafnháir vöxtum sem Seðlabankinn ákveður með hliðsjón af lægstu vöxtum á nýjum almennum verðtryggðum útlánum hjá lánastofnunum og birtir skv. 10. gr. laganna.
Í bráðabirgðaákvæði I. í lögum nr. 38/2001 segir: "Nú segir í lánssamningi í íslenskum krónum, gerðum fyrir gildistöku laga þessara, að vextir fram að gjalddaga skuli vera breytilegir í samræmi við vegið meðaltal ársávöxtunar á nýjum almennum útlánum hjá viðskiptabönkum og sparisjóðum, meðalútlánsvexti viðskiptabanka og sparisjóða eða meðalútlánsvexti sem Seðlabanki Íslands birtir, eða vísað er með öðrum almennum hætti til vaxta á markaði, og skulu þá vextir af þessum peningakröfum, eftir gildistöku laganna, vera jafnháir vöxtum skv. 1. málsl. 4. gr. að viðbættum 3,5% þegar um óverðtryggða peningakröfu er að ræða og jafnháir vöxtum skv. 2. málsl. 4. gr. að viðbættum 2,5% þegar um verðtryggða peningakröfu er að ræða.
Nú segir í lánssamningi í íslenskum krónum, gerðum fyrir gildistöku laga þessara, að vextir fram að gjalddaga skuli vera breytilegir í samræmi við hæstu lögleyfðu vexti á hverjum tíma, hæstu vexti á markaðnum eða vísað er með öðrum almennum hætti til hæstu vaxta á markaði og skulu þá vextir af þessum peningakröfum eftir gildistöku laganna vera jafnháir vöxtum skv. 1. málsl. 4. gr. að viðbættum 4,5%, þegar um óverðtryggða peningakröfu er að ræða og jafnháir vöxtum skv. 2. málsl. 4. gr. að viðbættum 3,5% þegar um verðtryggða peningakröfu er að ræða."
5 Vextir af kröfum um skaðabætur, sbr. 1. mgr. 8. gr. laganna skulu á hverjum tíma vera jafnháir tveimur þriðju hlutum vaxta sem Seðlabanki Íslands ákveður og birtir skv. 1. málslið 4. gr. laganna.
6 Í bráðabirgðaákvæði III í lögum nr. 38/2001 segir: "Nú segir í lánssamningi í erlendum gjaldmiðli, gerðum fyrir gildistöku laga þessara, að við vanskil reiknist hæstu lögleyfðu dráttarvextir eins og þeir eru á hverjum tíma, dráttarvextir samkvæmt ákvörðun Seðlabanka Íslands eða dráttarvextir samkvæmt vaxtalögum, eða vísað er með öðrum hætti til dráttarvaxta sem Seðlabankinn ákvað skv. 11. gr. laga nr. 25/1987, og skulu þá dráttarvextir þessir vera ákvarðaðir með sama hætti næstu fimm árin eftir gildistöku laga þessara, en að þeim tíma loknum skulu þeir vera jafnháir þeim dráttarvöxtum í hlutaðeigandi gjaldmiðli sem síðast voru auglýstir af Seðlabankanum í Lögbirtingablaði fimm árum eftir gildistöku laganna."
7 Sömu vextir gilda af peningakröfum í myntum aðildarlanda myntbandalags Evrópu (EMU) og í evrum.

Nánari upplýsingar veitir Eiríkur Guðnason bankastjóri og lögfræðingar bankans í síma 569 9600.
  
 

Nr. 26/2001
26. júní 2001