Standard & Poor's staðfestir lánshæfiseinkunnir Íslands
Matsfyrirtækið Standard & Poor's skýrði frá því í dag að fyrirtækið
staðfesti allar lánshæfiseinkunnir Íslands, þar með talið einkunnirnar AA+/A-1+
fyrir lán í íslenskum krónum og A+/A-1+ fyrir lán í erlendri mynt. Horfur um
lánshæfiseinkunnirnar eru stöðugar.
Fyrirtækið segir íslenska hagkerfið
auðugt og sveigjanlegt og ætlað sé að þjóðarframleiðsla á mann muni nema 36.780
Bandaríkjadölum á árinu 2003. Að sögn sérfræðinga Standard & Poor's hefur
íslenska hagkerfið sýnt mikinn sveigjanleika með því að ná tiltölulega skjótt
jafnvægi eftir tímabil misvægis sem hlaust af mikilli aukningu eftirspurnar og
hröðum útlánavexti á nýliðnum árum. Útlánavöxtur var nánast enginn á árinu 2002
en hafði verið 44% árið 2000 og viðskiptahalli sem nam 10,1% af vergri
landsframleiðslu (VLF) árið 2000 snerist í 0,3% afgang á árinu 2002 án
efnahagslegra áfalla. Hagvöxtur var lítillega neikvæður (-0,5%) á
árinu 2002 en gert er ráð fyrir að hann verði aftur jákvæður um 2,5% á árinu
2003.
Staða ríkisfjármála er góð þrátt fyrir að útgjöld hafi ítrekað
orðið meiri en ætlað var og að fjárlög séu ekki gerð til lengri tíma í senn.
Búist er við lítilsháttar halla í ríkisfjármálum eða sem nemur um 0,7% af
landsframleiðslu á árinu 2002 og um 0,5% af landsframleiðslu á árinu 2003 vegna
niðursveiflu í hagkerfinu og vegna einstakra aðgerða bæði á tekju- og
útgjaldahlið, en gert er ráð fyrir að fjárlögin verði í jafnvægi eftir það. Með
hliðsjón af bættri stöðu ríkisfjármála og styrkum hagvexti er gert ráð fyrir að
ríkisskuldir minnki á ný á komandi árum og verði 31,5% af VLF árið
2006.
Hreinar skuldir við útlönd eru miklar í öllum geirum þjóðarbúsins.
Þær nema 244% af heildarútflutningstekjum á árinu 2002 og hlutur skammtímaskulda
hefur vaxið að undanförnu. Útstreymi fjármagns frá lífeyrissjóðum vegna
fjárfestinga þeirra erlendis jók þrýsting á greiðslujöfnuðinn. Þrátt fyrir
skjótan viðsnúning viðskiptajafnaðarins og skipulega eflingu gjaldeyrisstöðu
Seðlabankans hefur erlend lausafjárstaða þjóðarbúsins einungis batnað lítillega
og er með því lægsta sem þekkist meðal þeirra ríkja sem hafa
lánshæfiseinkunn.
Skuldbindingar ríkisjóðs vegna ríkisábyrgða eru enn
miklar. Verulegt misvægi ríkti í fjármálageiranum vegna útlánaþenslunnar og hann
verður áfram veikur fyrir á meðan áhrifa misvægisins gætir. Þótt arðsemi
bankanna hafi batnað og rekstrarvísbendingar styrkst er fjármálageirinn enn
viðkvæmur vegna mikilla erlendra skulda og gengissveiflna. Vaxandi erlendar
skammtímaskuldir undirstrika þessa viðkvæmni.
Stöðugar horfur endurspegla
jafnvægi áhættuþátta í íslenska hagkerfinu, þar sem lág lausafjárstaða gagnvart
útlöndum og miklar erlendar skuldir vegast á við sterka stöðu ríkisfjármála og
mikinn sveigjanleika hagkerfisins.
Bein erlend fjárfesting mun aukast til
muna á næstu árum vegna byggingar álbræðslu og orkuvera á árunum 2004-2009 og
örva hagvöxt verulega. Um leið og fjárfestingarnar ættu að renna fleiri stoðum
undir hagkerfið til lengri tíma litið gera þær ríkar kröfur til hagstjórnar.
Nauðsynlegt verður að beita aðhaldi bæði í ríkisfjármálum og í peningamálum til
að koma í veg fyrir að misvægi myndist aftur í hagkerfinu sem gæti enn aukið við
hreinar erlendar skuldir sem þegar eru miklar.
Auknar erlendar skuldir
eða misvægi í efnahagslífinu í kjölfar væntanlegra framkvæmda gæti þrýst á að
lánshæfiseinkunnin lækkaði. Að sama skapi myndi varanlega bætt skuldastaða og
bættar rekstrarvísbendingar fjármálastofnana styrkja
lánshæfiseinkunnina.
Nánari upplýsingar veita Birgir Ísl. Gunnarsson
formaður bankastjórnar Seðlabanka Íslands og Jón Þ. Sigurgeirsson
framkvæmdastjóri alþjóðasviðs bankans í síma 569-9600.
Nr. 18/2003
19. júní 2003